Verkering met Wim Brands

`Ik word donderdag geëuthanaseerd,’ zegt een vermoeide mannenstem aan de andere kant van de lijn van het callcenter. Een koude rilling trekt over mijn rug. `Ach,’ verzucht ik geschokt, `wat vreselijk voor u.’ `Tja, het is niet anders,’ reageert hij gelaten. `U overvalt me,’ beken ik. De onbekende klant heeft begrip voor mijn ongemak. `Mensen weten niet zo goed wat ze tegen me moeten zeggen, dat begrijp ik wel.’ Nu stelt hij mij nota bene gerust, terwijl hij degene wiens lot bezegeld is. Het is dinsdag, twee dagen voor zijn dood. Of hij donderdag zijn inkomstenformulier nog moet insturen, wil hij weten. Hij wil alles goed geregeld hebben.

Regelmatig kijk ik op zondagochtend naar het VPRO-programma Boeken met presentator Wim Brands, een sympathieke gastheer met respect voor zijn gasten. Op de zondag na de euthanasie van de onbekende klant, treedt Wim op in het kerkje van Leegkerk. Het publiek bestaat voornamelijk uit grijze duiven. Als ik mijn haar niet verfde, was ik een van hen. Intellectueel Groningen is goed vertegenwoordigd in het sfeervolle godshuis waarin tegenwoordig culturele evenementen plaatsvinden. Voor wie in cultuur gelooft. 

Wanneer hij gehaast komt binnenvallen, bots ik bijna tegen Wim op. Met mijn mond plotseling wel erg vol tanden, onderdruk ik de neiging hem te groeten. Zijn nabijheid maakt verlegen. Niet in de laatste plaats door zijn fysieke verschijning. Hij ziet er een stuk beter uit dan op tv. Beweegt zich ook anders. Energieker. Op het scherm oogt zijn gezicht ietwat week, door het felle studiolicht. En zijn mond heeft dan meer weg van een soepel snaveltje dan van de mond die ik nu spontaan zou willen kussen.

In de gegevens van de onfortuinlijke klant lees ik dat hij van 1956 is, een jaar jonger dan ik! Hij blijkt wettig gescheiden. `Ik ben alle instanties aan het bellen, om de zaken goed achter te laten. Moet ik verder nog iets doen?’ `We krijgen uw overlijden door van de gemeente,’ hoor ik mezelf routineus uitleggen. Maar diep van binnen wil ik weten of de man kinderen heeft. Of hij goed contact met zijn ex-vrouw heeft. Waarom hij het allemaal zelf moet, of wil, regelen. Is hij eenzaam? 

Gekleed in zwarte broek en zwart overhemd met nonchalant opgerolde hemdsmouwen ziet Wim Brands er sexy en zelfverzekerd uit. Zijn omgang met het publiek, tegen wie hij praat alsof het een oude bekende is, jaagt spontaan mijn hartslag omhoog. Van achter in het zaaltje probeer ik reikhalzend oogcontact met hem te maken, maar er zitten iets te veel grijze duiven in de weg. Is er een vrouw in zijn leven? Ongetwijfeld. En ja hoor, al in een van de eerste zinnen laat hij een dochter vallen met wie hij samen een bloemlezing van de Nederlandse literatuur van na 2000 maakte. Waar een dochter is, is meestal ook een echtgenote. Mijn laatste sprankje hoop boort hij de grond in wanneer hij op liefdevolle toon het gedicht ’s Middags zwem ik in de Noordzee voorleest, dat over de eerste ontmoeting met zijn vrouw gaat. Hartstochtelijk vertelt hij vervolgens over het boekje van zijn opa dat hem tot schrijven inspireerde: Hoe dieren leven. Over het plezier van formuleren, wat schrijven toch eigenlijk is. En hij draagt nog een paar gedichten voor die hij schreef voor eenzame begrafenissen.

Wat zou ik graag verkering met Wim Brands willen. Hij zou me elke avond in slaap lezen met die zachte maar toch krachtige stem met dat krieltje in zijn keel. Zijn armen zouden altijd in zwarte hemdsmouwen gestoken zijn en mij opvangen als ik weer eens viel voor de verkeerde. 

Zucht. De zondagochtend zal nooit meer hetzelfde zijn.

De middag met Wim Brands inspireerde me tot het schrijven van het `Gedicht voor de onbekende klant’

Je hebt voor de dood gekozen

Lamgeslagen door de pijn

Was je alleen toen je het moment koos? 

Of had je iemand naast je? 

Je zaken regelen, je deed het zelf 

Misschien wel om je nabestaanden te ontlasten

Hield het je op de been? 

Ik vond het sterk zoals je handelde

Berustend

Te vroeg liet je los, maar ook op tijd

Je pijn was niet langer te harden

Rust zacht, dappere onbekende klant

Het is je gegund

.